Oι ρυθμοί στην πρωτεύουσα του νησιού είναι ήρεμοι. Η ατμόσφαιρά της λουσμένη στο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας, είναι η πλέον κατάλληλη για στοχαστικούς ρεμβασμούς. H Xώρα της Ανάφης είναι κτισμένη αμφιθεατρικά, σε υψόμετρο 260 μ., και η αρχιτεκτονική της αποτελεί άψογο δείγμα αιγαιοπελαγίτικου οικιστικού συνόλου. Το αποτελούν κλιμακωτές, ισόγειες ή διώροφες πέτρινες κατοικίες σκαρφαλωμένες σε πρανή με απότομες κλίσεις, ασβεστωμένες αυλές με θέα στο πέλαγος και ελικοειδή πλακόστρωτα από την τοπική ωχρή πλάκα που συχνά περνούν κάτω από καμάρες σπιτιών.
Τα ενσωματωμένα στις κατοικίες κυλινδρικά κτίσματα είναι πέτρινοι φούρνοι για το ψωμί και το κρέας της οικογένειας. Διάσπαρτες μέσα στον πολεοδομικό ιστό διακρίνονται αρκετές εκκλησίες, οι πιο πολλές μονόχωρες και καμαροσκέπαστες. Ο Αγιος Νικόλαος είναι η σημαντικότερη, με την παλαιότερη εικόνα του τέμπλου χρονολογημένη το 1612. Αξιόλογο τέμπλο έχει και η Κοίμηση της Θεοτόκου, με εικόνες του 1866. Στο κεντρικό πεζόδρομο της Χώρας λειτουργούν ταβερνάκια, φούρνος και μίνι μάρκετ. Ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια υπάρχουν στη νότια πλευρά της Χώρας και στην Πλαγιά, με θέα προς το λιμάνι.
Το Κάστρο
Τα ερείπια κάστρου στην κορυφή της Χώρας είναι δυσδιάκριτα. Γνώρισε ένδοξες μέρες στις αρχές 15ου αι. επί Γουλιέλμου των Κρίσπι όταν ακόμα υπήρχε το Βενετσιάνικο Δουκάτο της Νάξου. Τη θέση του τώρα κατέχει ο ναός του Αγίου Γεωργίου με εικόνες της Κρητικής σχολής στο τέμπλο του. Δείτε την παράσταση με τον άγιο Γεώργιο έφιππο που φέρει χρονολογία 1638.
Οι Ανεμόμυλοι
Αξίζει να επισκεφθείτε και τους δυο μεγάλους ανεμόμυλους της Χώρας. Χτισμένοι σε αντικριστές πλαγιές τον 19ο αι., σηματοδοτούσαν τα παλιότερα όρια του οικισμού.
