Στην Αντίπαρο αξίζει να δείτε το σπήλαιο στον λόφο του Αϊ Γιάννη του Σπηλιώτη το οποίο είναι ένα από τα σπουδαιότερα του Αιγαίου. Το σπήλαιο βρίσκεται σε ύψος 171 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και έχει έκταση περίπου 5.600 τ.μ. Είναι βαραθρώδες, με μέγιστο βάθος τα 50 μ., μήκος 89 μ. και μέγιστο πλάτος περίπου 70 μ.
Η αψιδωτή είσοδος του έχει πλάτος 20 μ. και ύψος οροφής 8 μ. Στα δεξιά της υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Σπηλιώτη. Ο προθάλαμος έχει μήκος 22 μ., πλάτος 25 μ. και ύψος 8 μ. Αποτελείται από τρια επίπεδα και ο «κρυφός θάλαμος» χωρίζεται από τον προθάλαμο με έναν πελώριο σταλαγμίτη που έχει εκατέρωθεν άλλους σταλαγμίτες που θυμίζουν αγάλματα.
Τα τοιχώματα του σπηλαίου, που είναι στολισμένα με λιθωματικά συμπλέγματα, προκαλούν δέος. Ο σημαντικότερος σχηματισμός είναι η λεγόμενη «αγία τράπεζα», με περιφέρεια 18 μ. και ύψος 6 μ. Ενδιαφέρον έχει και ο θάλαμος των «πέτρινων καταρρακτών» και ο σταλαγμίτης που θυμίζει ομπρέλα. Στα τοιχώματα του είναι χαραγμένες πάμπολλες επιγραφές από την αρχαιότητα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν.
Ως αρχαιότερος επισκέπτης του σπηλαίου της Αντιπάρου θεωρείται ο Αρχίλοχος το όνομα του οποίου είναι χαραγμένο στα τοιχώματα. Το 1673, τις παραμονές των Χριστουγέννων, ο Γάλλος πρεσβευτής Μαρκήσιος Ντε Νουαντέλ μπήκε με σχοινιά στο εσωτερικό του και τέλεσε λειτουργία πάνω στον σταλαγμίτη που μοιάζει με αγία τράπεζα. Μαζί του ήταν ζωγράφοι, κτίστες, σχεδιαστές και καλόγεροι οι οποίοι παρέμειναν το σπήλαιο επί τρεις ημέρες απαθανατίζοντας την παρουσία τους πάνω στο βράχο με λατινικά στοιχεία. Μια επιγραφή που ξαφνιάζει είναι εκείνη του βασιλιά Οθωνα που επισκέφθηκε τον χώρο το 1840.
Info
– Η θερμοκρασία του σπηλαίου το χειμώνα είναι 15 βαθμοί Κελσίου και η υγρασία 65%.
– Απέχει 9 χλμ. από το Κάστρο.