Ο λόφος του Σκάρκου βρίσκεται στον Κάμπο, μια από τις πιο εύφορες περιοχές του νησιού. Με την ανασκαφική έρευνα ήρθε στο φως ο μεγαλύτερος έως σήμερα γνωστός οικισμός των μέσων της Πρώιμης εποχής του Χαλκού κι ένα νεκροταφείο του τέλους της Μέσης και των αρχών της Υστερης εποχής του Χαλκού (μέσα 2ης χιλιετίας π.Χ.), το οποίο επικαλύπτεται εν μέρει από τον πρωιμότερο οικισμό. Ο πολύ αξιόλογος οικισμός της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου, με τα εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και κινητά ευρήματα, βοηθά στην ανάκτηση μιας ολοκληρωμένης εικόνας για τις δομές των κυκλαδικών κοινωνιών των μέσων της 3ης χιλιετίας π.Χ., οι οποίες είναι γνωστές αποσπασματικά, κυρίως από ευρήματα νεκροταφείων και μάλιστα συλημένων. Το μεταγενέστερο νεκροταφείο που περιλαμβάνει ταφές σε λακκοειδείς τάφους και σε πίθους με ενδιαφέροντα κτερίσματα, συμπληρώνει τις γνώσεις των ειδικών για την κοινωνία των Κυκλάδων στα μέσα της 2ης χιλιετίας, όσον αφορά στον τομέα των ταφικών εθίμων.
Ο Οικισμός
Είχε περικεντρική πολεοδομική οργάνωση. Ο οικιστικός ιστός αναπτύχθηκε κατά μήκος δύο μακριών δρόμων πλάτους 2μ. που περιβάλλουν το λόφο διευρυνόμενοι κατά διαστήματα για το σχηματισμό μικρών ή μεγαλύτερων πλατειών. Στην έως τώρα ανεσκαμμένη έκταση, που αναλογεί στο ένα τρίτο περίπου του συνολικού οικισμού, αποκαλύφθηκαν 6 οικοδομικές νησίδες και 35 κτίρια. Χρησίμευαν ως κατοικίες. Αλλα ήταν μεγαλύτερα και πιο σύνθετα και άλλα μικρότερα και πιο απλά, γεγονός που δείχνει τη διαφορετική κοινωνική θέση των ανθρώπων που τα κατοικούσαν. Τις αρκετά σύνθετες δομές της πρωτοκυκλαδικής κοινωνίας στον Σκάρκο δείχνουν, επίσης, οι σφραγίδες καθώς και τα πολλά πήλινα, κυβόσχημα, ενσφράγιστα αντικείμενα που δένονταν σαν πινακίδες σε σάκους και δοχεία. Πρόκειται για εξαιρετικά σπάνια ευρήματα που υποδηλώνουν πιθανότατα ένα είδος οργάνωσης της παραγωγής.
Info
Ευρήματα από τον Σκάρκο θα θαυμάσετε στο Αρχαιολογικό μουσείο της Χώρας. Από το 2002 έως το 2008 υλοποιήθηκε έργο συντήρησης, διαμόρφωσης και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου. Το έργο πήρε βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς του 2008 της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Europa Nostra. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ξερολιθιές που περιβάλλουν σπειροειδώς το λόφο του Σκάρκου έως την κορυφή. Είναι σύγχρονες, σαν αυτές που υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις Κυκλάδες, και σχηματίζουν αναβαθμίδες. Λόγω του σχήματός τους οι ντόπιοι αποκαλούν το σύνολο αυτών των ξερολιθιών «καράβολα», λέξη που χρησιμοποιούν για τα σαλιγκάρια.
