H Πόθια, όπως λεγόταν μέχρι το 1951 η Χώρα της Καλύμνου, πρωτεύουσα και λιμάνι του νησιού, απλώνεται πυκνοδομημένη στους πρόποδες και τις πλαγιές δυο λόφων, αλλά και στην κοιλάδα ανάμεσά τους. Τα σπίτια, άσπρα ή στο χρώμα της ώχρας, διώροφα και τριώροφα, αρχοντικά, βίλες και παραδοσιακά, με χρωματιστά πορτοπαράθυρα, έρχονται σε αντίθεση με την γκρίζα πέτρα. Στην κοιλάδα το τοπίο αλλάζει εντελώς, με δεντροστοιχίες κι από τις δυο μεριές του δρόμου, πεύκα και κυπαρίσσια με ασβεστωμένους κορμούς. Στο λιμάνι λειτουργεί σχολή δυτών, η οποία συνεχίζει τη μακρά παράδοση του νησιού στη σπογγαλιεία. Τα πολύχρωμα σπίτια στην Πόθια συνθέτουν μια μοναδική εικόνα. Μια βόλτα στα στενά πάνω απ’ το λιμάνι αξίζει για να δείτε πώς επενδύθηκαν τα χρήματα των Καλύμνιων από την σπογγαλιεία. Σπίτια με περίτεχνα κάγκελα και αγάλματα στέκουν περήφανα μέσα στις γειτονιές. Κατηφορίζοντας στη συνέχεια προς τη θάλασσα, όλα τα ταβερνάκια και οι καφετέριες είναι παραταγμένα κατά μήκος του λιμανιού. Εδώ θα νιώσετε τον παλμό του οικισμού, όχι μέσα στο λιμάνι, αλλά σε οποιοδήποτε παλιό καφενεδάκι, ακούγοντας τις αφηγήσεις των σφουγγαράδων και των καπεταναίων -γνήσια αποστάγματα ζωής.
Ιστορικά στοιχεία
Με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 άρχισε η αντίστροφη μετακίνηση των οικισμών προς τα παράλια, λόγω των νέων κοινωνικοοικονομικών συνθηκών. Στα μέσα του 19ου αιώνα, κάτω από την τουρκική κυριαρχία, αλλά στην ουσία εντελώς αυτόνομη λόγω των προνομίων που διέθετε, η Κάλυμνος άρχισε να εξοπλίζει έναν ολόκληρο στόλο από σπογγαλιευτικά που της εξασφάλιζαν σταθερό και υψηλό εισόδημα. Καθώς λοιπόν το μέλλον της εμφανιζόταν στενά δεμένο με τη θάλασσα, οι Καλύμνιοι μεταφέρθηκαν κοντά στη θάλασσα, στο απαραίτητο πια λιμάνι, την Πόθια, σημερινή πρωτεύουσα του νησιού. Τα φυσικά χαρακτηριστικά του κόλπου στη Ν.Α. άκρη της πεδιάδας (μέγεθος, μεσημβρινός προσανατολισμός) προσφέρονταν για τη δημιουργία του λιμανιού. Εχοντας, λοιπόν, ως σημείο αναφοράς το φυσικό όριο της θάλασσας ο οικισμός αναπτύχθηκε ακολουθώντας τη μορφολογία του εδάφους.
Ο σταδιακός σχηματισμός της Πόθιας συνετέλεσε στο να δημιουργηθούν περιοχές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στη δόμηση. Ετσι σήμερα διακρίνονται, με χρονολογική σειρά δημιουργίας τους:
– τα Μαράσια, περιοχές λαϊκής κατοικίας, στις πλαγιές της Πόθιας.
– μια ζώνη, στο επίπεδο μέρος κοντά στο λιμάνι, κτισμένη με το συνεχές σύστημα, όπου οι ιδιοκτησίες παραμένουν κατά βάση μικρές και συνυπάρχουν πολλές λειτουργίες.
– η περιοχή πιο μέσα από το λιμάνι, όπου κατοικούν οι ανώτερες τάξεις σε ιδιοκτησίες μεγαλύτερες και με μεγάλες αυλές.
– περιοχές στα όρια της Πόθιας, και κυρίως στους δρόμους που οδηγούν στο Χωριό, όπου συναντιούνται διάσπαρτα σύγχρονα σπίτια.
