Τα νησιά του Αιγαίου είναι οι κορφές της αρχαίας Αιγηίδας που βυθίστηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια και σήμερα βρίσκονται σπαρμένα στο σταυροδρόμι των τριών ηπείρων. Αιγαίο σημαίνει θάλασσα, ηφαιστειακή δραστηριότητα, κίνηση ζωής, δίκτυο επικοινωνίας, και πολιτισμική αλληλεπίδραση μεταξύ των λαών. Οι ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες του αιγαιακού νησιωτικού τοπίου προσδιόρισαν μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία που ορίστηκε με γνώμονα την υπέρβαση των θαλάσσιων συνόρων του. Η διπλή ιδιότητα της θάλασσας να ενώνει και να χωρίζει, ενθάρρυνε το εμπόριο την επικοινωνία και την καινοτομία. Οι περιορισμένες αλλά πολύτιμες πλουτοπαραγωγικές πηγές και η διαμόρφωση δυναμικών νησιωτικών κοινωνιών έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στη διαμόρφωση της νησιωτικής ταυτότητας. Το Αιγαίο αποτέλεσε από την αρχαιότητα ένα γόνιμο έδαφος αλληλεπίδρασης των διαφόρων κοινωνιών και κοινωνικών ομάδων πολλές εκ…

Ένα από τα σπουδαιότερα δημιουργήματα του πολιτισμού του Αιγαίου είναι η τέχνη του, μοναδική στην εποχή της, όχι μόνο στο Αιγαίο αλλά και στον κόσμο ολόκληρο. Η λιτότητα και η εφευρετικότητα που χαρακτηρίζουν τον καλλιτέχνη της Εποχής του Χαλκού αντικατοπρίζονται στα τέχνεργα που παράγει. Από εκείνη την πανάρχαια εποχή το Αιγαίο φορτίζεται πνευματικά και αποτυπώνεται στη λογοτεχνία, την ποίηση και την τέχνη. Η περιορισμένη αρχαιολογική έρευνα δεν μας επι­τρέπει να έχουμε πλήρη την εικόνα για τις καλλιτε­χνικές δραστηριότητες κατά την τέταρτη χιλιετία π.Χ. (Νεότερη Νεολιθική) στο Αιγαίο. Από τον οικισμό όμως, και από το νεκροταφείο στη θέση Κε­φάλα της Κέας, έχουμε κάποιες ενδείξεις που μας επιτρέπουν να συμπεράνουμε ότι τα έργα του Σαλιάγκου και του Ζα ούτε μεμονωμένα φαινόμενα ήταν…

Το Αιγαίο Πέλαγος υπήρξε πά­ντοτε γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ ηπείρων, κοιτίδα πολιτισμών και πηγή έμπνευ­σης και δημιουργίας. Μέσω αυτού διακινήθηκαν αγαθά και ιδέες. Υπήρξε το σταυροδρόμι όπου συναντήθηκαν νοο­τροπίες και πολιτισμοί τριών διαφο­ρετικών ηπείρων. Ο Αιγαιοπελαγίτης άνθρωπος, έμπορος και ναυτικός βρισκόταν στο κέντρο αυτής της συνάντησης, αν δεν ήταν αυτός ο ίδιος που την προκαλούσε. Έτσι είχε τη δυνατότητα να κρίνει και να συγκρίνει ιδέες και να διαμορ­φώνει τη δική του άποψη. Στον αιγαιακό κόσμο κυριαρχεί η ανθρώπινη ταπεινή κλίμα­κα. Επικράτησε ένας ανθρωποκεντρικός πολιτισμός, στη νόρμα του οποίου ακόμα και η παράσταση του θείου πήρε ανθρώπινη μορφή. Σε αυτό το πνεύμα κινείται η δημιουργία του Ομήρου, η Οδύσσεια το «έπος της θάλασσας» με τους πλατείς ορίζοντες , με τις πολλές μέρες…

Η αιγαιακή προϊστορία, με έμφαση στην Εποχή του Χαλκού, και κυρίως, στη 2η χιλιετία π.Χ., αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ερευνητικό και γνωστικό αντικείμενο. Tα νησιά του Αιγαίου μας προσφέρουν αρχαιολογικά δεδομένα, που εμπλουτίζουν την παγκόσμια γνώση για το παρελθόν. Οι ερευνητές των νησιών καλούνται να τα μελετήσουν και να τα κατανοήσουν όμοια με τα υπόλοιπα περιβάλλοντα, όχι γιατί αποτελούν ξεχωριστούς τόπους, που θα οδηγήσουν συνεπαγωγικά σε ιδιαίτερες αναλύσεις για την πολιτισμική εξέλιξη και την κοινωνική διαδικασία, αλλά γιατί αποτελούν τόπους ενός ευρύτερου οικοσυστήματος, το οποίο καλούμαστε να αποκωδικοποιήσουμε. Η νησιωτική αρχαιολογία Δημιουργήθηκε από την ανάγκη να μελετηθούν αυτά τα περιβάλλοντα, που είχαν θεωρηθεί περιθωριακά όχι μόνο εξαιτίας των μεγαλοποιημένων συνθηκών απομόνωσής τους, αλλά και γιατί κανείς δεν ασχολούνταν ουσιαστικά με…

Η μνήμη… Η ζωή που ζήσαμε ή δεν ζήσαμε, κατοικεί πάντα μέσα στις ρυτίδες μας. Οι αναμνήσεις σκάβουν αυλάκια το δάκρυ ή το γέλιο, να θυμόμαστε, να ξεχνάμε! Η μνήμη ζει μέσα σε μύθους ανείπωτους. Ιστορία άγραφη. Παραδόσεις ξεχασμένες. Διηγήσεις παραμυθάδων που ξέρουν μυστικά τρελών και βασιλιάδων, ταξιδευτών και θέων, αερικών και ανθρώπων. Όλα αυτά κρύβονται σε μυαλά που δεν γερνούν στο κύμα και στην βροχή, στον άνεμο και στη φωτιά, στα μόρια κόσμου αγέννητου, σε καρδιές που χτυπούν αλλιώτικα και ψυχές που ταξιδεύουν με πανί σκισμένο φθαρμένο και άφθαρτο στο χτες, στο σήμερα, στο τώρα! Η μνήμη… Περπατά σε τείχη που βάδισαν ιππότες, σε στενά που διάβηκαν Γίγαντες, σε μονοπάτια που έτρεξε κόρη να σωθεί από κουρσάρο, σε αμμουδιά…

Οι εχθρικές βλέψεις των επιδρομέων, κυρίως των πειρατών, οδή­γησαν πολλούς οικισμούς σε μια οχυρωματική οργάνωση. Τα εξωτερικά σπίτια βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο, ώστε να σχηματίζουν ένα τεί­χος αφήνοντας ελάχιστες εισόδους προς το εσωτερικό. Οι δρόμοι των χωριών χαράσσονταν ακολουθώντας με εσοχές και εξοχές το περίγραμμα των όγκων των σπιτιών. Το πλάτος των δρόμων στους οικισμούς είναι από ένα ως δυόμιση μέτρα, ενώ συναντάμε πάντα στις στενές στροφές τους τις αποτμήσεις (σπάσιμο γωνίας του τοίχου) ώστε να μπορούν να περνούν και τα στρίβουν τα ζώα με τα φορτώματα τους. Αλλού οι δρό­μοι είναι οριζόντιοι, πλακοστρωμένοι με μεγάλες πέτρες σε ακαθόριστα σχήματα, ασβεστωμένες στους αρμούς για λόγους καθαριότητας, αλλού τα καλντερίμια έχουν κλίση και σκαλοπάτια σε αποστάσεις βήματος ζώου. Είναι…

Οι μοναχικές φιγούρες τους υψώνονται σε σημεία σημαντικά για τη ναυσιπλοϊα και συνήθως δυσπρόσιτα: σε απόκρημνα ακρωτήρια, στην είσοδο των λιμανιών, σε βραχονησίδες. Οι φάροι του αρχιπελάγους γοητεύουν τον ταξιδιώτη -σε κάποια νησιά, μάλιστα, που είναι σχετικά εύκολα προσβάσιμοι από την ξηρά, πολλοί τους επισκέπτονται ακολουθώντας τα μονοπάτια στα οποία βάδιζαν άλλοτε οι φαροφύλακες… Τις νύχτες καθώς φωτίζουν τα αδιαπέραστα σκοτάδια, οι φάροι δίνουν ελπίδα και το αίσθημα της ασφάλειας σ’ εκείνους που περιπλέουν τα νησιά. Το ελληνικό δίκτυο φάρων θεωρείται γενικώς από τα μεγαλύτερα, πυκνότερα και πιο οργανωμένα στον κόσμο, λόγω του πολλών νησιωτικών συμπλεγμάτων της χώρας μας. Οι φάροι στα περάσματα του Αιγαίου κτίστηκαν κυρίως από την Επανάσταση του 1821 μέχρι το 1935. Από το 1830 οι ελληνικοί…

Σαν μικρές κιβωτοί τα νησιά του αρχιπελάγος διαφυλάσσουν μέχρι τις μέρες μας τους θησαυρούς του λαϊκού πολιτισμού: Τη μουσική, τα παραδοσιακά όργανα και τους χορούς, τα γαμήλια, πασχαλινά, χριστουγεννιάτικα και αποκριάτικα έθιμα, τις τέχνες και τα αναρίθμητα πανηγύρια που οργανώνονται όλο το χρόνο. Η θάλασσα του Αιγαίου αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο που ενώνει αλλά και χωρίζει τους κατοίκους των νησιών. Τα έθιμα και οι παραδόσεις κάθε τόπου σηματοδοτούσαν τη διαφορετικότητά του, ενώ παράλληλα γίνονταν αφορμή ώστε οι νησιώτες να έρθουν πιο κοντά και να μοιραστούν εμπειρίες. Παραδόσεις από τον κύκλο ζωής, τη γέννηση, τον αρραβώνα, το γάμο, το θάνατο αλλά και έθιμα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς, των Φώτων, της Απόκριας, του Πάσχα και του Δεκαπενταύγουστου, έχουν στοιχεία όμοια αλλά και…

Στις Χώρες, τις πόλεις και τα χωριά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την μακραίωνη ιστορία τους, τη λαογραφία, το μεταλλευτικό παρελθόν, τα ήθη τα έθιμα, την τοπική αρχιτεκτονική και τη διαμόρφωση των παραδοσιακών σπιτιών, μέσα από τις συλλογές δεκάδων μεγάλων και μικρότερων μουσείων. Πολλά από αυτά φιλοξενούνται σε κτίρια με ιδιαίτερο ιστορικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Κυκλάδες Αρχαιολογικά μουσεία Στο νησί της Δήλου θα περιηγηθείτε στο πολύ ενδιαφέρον Αρχαιολογικό μουσείο. Ιδιαίτερα σημαντικό στη Σαντορίνη είναι το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στα Φηρά, το οποίο φιλοξενεί ευρήματα από τις ανασκαφές στον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου, καθώς και το Αρχαιολογικό μουσείο. Στην Ιο θα δείτε το εξαιρετικό Αρχαιολογικό μουσείο με ευρήματα από τον προϊστορικό οικισμό του…

Λένε πως έναν τόπο θα τον γνωρίσεις αληθινά μόνο εαν τον περπατήσεις. Τα μονοπάτια των νησιών του Νοτίου Αιγαίου είναι συχνά οι ίδιες εκείνες αρχαίες οδοί που ακολουθούσαν αιώνες πριν οι άνθρωποι για να φθάσουν στα ιερά και στους ναούς τους, να κτίσουν τους πύργους και τους οικισμούς τους, να φροντίσουν τα ζώα και τη γη τους. Μοναδικοί θησαυροί ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια του περιπατητή που θα εξερευνήσει περπατώντας τα άγονα κυκλαδίτικα τοπία, ή την εύφορη ενδοχώρα των νησιών των Δωδεκανήσων. Θα θαυμάσει τα έργα των τεχνιτών της πέτρας: ξερολιθιές (πεζούλες), γεφύρια, περιστεριώνες, νερόμυλους και ανεμόμυλους, «κελιά» για τα ζώα, μικρούς αγροτικούς οικισμούς, φρυκτωρίες και παρατηρητήρια. Θα ανακαλύψει χιλιάδες ξωκλήσια και βυζαντινούς ναούς, ερειπωμένες μονές, λιοτρίβια, κρήνες και παλιά πηγάδια,…