Στέκεσαι στην άκρη της χερσονήσου όπου βρίσκεται το ελικοδρόμιο. Η Χώρα της Ανδρου απλώνεται μπροστά σου, κανένα μυστικό της δεν κρύβεται από αυτό το σημείο. Στην είσοδο του λιμανιού υψώνεται από το 1887 ο φάρος Τουρλίτης. Yστερα διακρίνεις την Παραπορτιανή, το Νημποριό και, στην άκρη της πυκνοκτισμένης γλώσσας γης που είναι γεμάτη με τα μεγάλα σπίτια των καπεταναίων και των εφοπλιστών, το κάστρο που βρίσκεται απέναντι από την πλατεία της Ρίβας με το άγαλμα του Αφανούς Ναύτη. Τινάχτηκε στον αέρα το 1943 κι έτσι σήμερα απομένουν λίγα ερείπια από τους αλλοτινούς πύργους, τις πολεμίστρες, τα οικόσημα των Ενετών. Ωστόσο, η θέα της ναυτικής πολιτείας που αντικρίζεις «καταπρόσωπο» όταν περάσεις απέναντι μέσω της πέτρινης γέφυρας, μένει αξέχαστη.
Περίπατος
Η βόλτα στη Χώρα ξεκινάει από την οδό Γεωργίου Εμπειρίκου, το δρόμο της Αγοράς, που είναι γεμάτος μαγαζιά, καφέ, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια. Στην αρχή του πεζόδρομου υψώνεται η περίφημη Λέσχη Ανδρίων, η παλαιότερη της Ελλάδας που άρχισε να λειτουργεί ως εντευκτήριο το 1925. Ακολουθώντας τον μαρμαροστρωμένο δρόμο θα δείτε δεξιά σας την πλατεία Γηροκομείου (ή Β. Γουλανδρή), με τη στήλη των Πεσόντων Ανδρίων. Στο βάθος απλώνεται το εντυπωσιακό κτίριο του Γηροκομείου (1894). Στη συνέχεια περνάτε από την, βυζαντινού ρυθμού, εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, για να φτάσετε στην καρδιά του οικισμού, την πλατεία Καίρη με τη μαρμάρινη κρήνη Καμπάνη (1818) και την προτομή του Θεόφιλου Καΐρη του 1912. Τα καφενεία-ουζερί κάτω από τα πλατάνια και τα εστιατόρια είναι μια δελεαστική πρόταση για τους επισκέπτες, όπως επίσης το Aρχαιολογικό μουσείο και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Γουλανδρή.
Η Πόρτα αποτελεί την είσοδο στο παρελθόν της Χώρας, στο παλιό τμήμα της που έχει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Τα σκαλιά που ξεκινούν στη δεξιά πλευρά της πλατείας Καϊρη οδηγούν στην Παραπορτιανή με τη μεγάλη παραλία. Το Παραπόρτι πήρε το όνομά του από το μικρό πορτάκι, πλάι στην Πόρτα, που έκλεινε την έξοδο προς τα εκεί. Στη συνοικία αυτή βρίσκεται το σπίτι όπου έζησε ο Θεόφιλος Καίρης, ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γεωργίου (17ος αι.) και η εκκλησία της Παναγίας Θεοσκέπαστης (1555).
Κατεβαίνοντας τα σκαλιά πλάι στο Aρχαιολογικό μουσείο θα περάσετε από το Mουσείο Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή για να πάτε προς την Πλακούρα με τις αποβάθρες και το εκκλησάκι της Αγίας Θαλασσινής. Από εκεί μπορείτε να συνεχίσετε προς το Νημποριό (ή Νειμποριό). Ξεχωρίζει η προβλήτα του περίφημου Ναυτικού Ομίλου που εγκαινιάστηκε το 1957 και χρηματοδοτήθηκε από εφοπλιστές και ναυτικούς για να μαθαίνουν ιστιοπλοΐα και κωπηλασία οι νέοι της Ανδρου.
Στον περίπατό σας αξίζει, επίσης, να δείτε το Ιδρυμα Κυδωνιέως.
Προς τον Αφανή Ναύτη
Από την πλατεία Καϊρη, περνώντας την Πόρτα θα κάνετε βόλτα στις παλιές συνοικίες της Χώρας μέχρι την πλατεία της Ρίβας με το χαρακτηριστικό χάλκινο άγαλμα του Αφανούς Ναύτη, του γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρου. Στο δρόμο σας θα δείτε την εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, το χειμερινό κινηματοθέατρο, το Ναυτικό μουσείο και δεκάδες αρχοντικά σπίτια με νεοκλασικά στοιχεία και φροντισμένους κήπους. Κάτω από την πλατεία βρίσκεται η Καμάρα, η τοξωτή γέφυρα που την ενώνει με το ενετικό κάστρο πάνω στο ξερονήσι. Κτίστηκε την περίοδο του δυνάστη Δάνδολου (1207-1233). Το κάστρο τινάχτηκε στον αέρα το 1943 και σήμερα σώζονται ελάχιστα ερείπια.
