Ο αρχαιολογικός αυτός χώρος, ένας από τους μεγαλύτερους στο Αιγαίο, αποκαλύφθηκε μετά από τους καταστρεπτικούς σεισμούς του 1933 όπου ισοπεδώθηκαν ολόκληρα πολεοδομικά τετράγωνα της παλιάς «Χώρας» της Κω. Περιδιαβαίνοντάς τον θα δείτε το ρυμοτομικό σχέδιο της αρχαίας πόλης, δημόσια κτίρια, ιερά, ιδιωτικές οικίες, την αγορά, και τμήμα των αρχαίων λιμενικών εγκαταστάσεων. Ξεχωρίζουν τα λείψανα της Στοάς, κτίσμα του 4ου ή του 3ου αι. π.Χ. αποτελούμενο από πέντε συνεχόμενες αίθουσες εφαπτόμενες στο τείχος. Εδώ εντοπίστηκε το μικρό άγαλμα του Μαρσύα. Ακολουθεί το Ιερό του Ηρακλή, της ελληνιστικής εποχής κτισμένο πάνω σε ανάχωμα με διαστάσεις 12,5Χ9μ. Σε δάπεδα δωματίων παραπλεύρως του ιερού βρέθηκαν μωσαϊκά του 3ου αι. π.Χ. με παραστάσεις αλιείας, του Ορφέα και του Ηρακλή σε συμπόσιο.
Στην είσοδο του αρχαίου λιμανιού δέσποζε το ιερό της Αφροδίτης Ποντίας και Πανδήμου, κτισμένο και αυτό σε ανάχωμα. Σώζονται σπόνδυλοι από τις στήλες του ναού ο οποίος ήταν διττός, αφιερωμένος σε ισάριθμες όψεις της θεάς ως προστάτιδας του δήμου, αλλά και του γάμου. Η Αγορά της πόλης στη δυτική πλευρά της ανασκαφικής ζώνης ήταν μια από τις μεγαλύτερες του αρχαίου κόσμου. Μόνο το κεντρικό κτίσμα της είχε διαστάσεις 162Χ82 μ. Βρισκόταν στο μέσον ενός περίστυλου προαυλίου με μνημειακή είσοδο στη βόρεια πλευρά, ενώ στο τέλος της ανατολικής πλευράς υπήρχαν εμπορικά καταστήματα.
ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΖΩΝΗ
Εκτεταμένες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν σε διάφορα σημεία των δυτικών συνοικιών της σύγχρονης πόλης. Ετσι αποκαλύφθηκαν οι «Θέρμες του λιμένος», στη συμβολή των οδών Ομήρου και Ηροδότου, οι «Θέρμες του 4ου ή 3ου αι. π.Χ.», στην οδό 31ης Μαρτίου, με ψηφιδωτά και διαφωτιστικές αρχαίες επιγραφές, καθώς και η άφεση αθλητικού σταδίου του 2ου αι. το οποίο συνδεόταν κάποτε με τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Ξυστού.
……..