Ανηφορίζοντας από την Καλή Στράτα ο επισκέπτης ξεχωρίζει τα πρώτα σπίτια του Χωριού, κτισμένα στο λόφο της Νουλιάς και την προσοχή τραβούν οι πέτρινοι μύλοι, απομεινάρια της ακμής του νησιού. Κοντά στους μύλους είναι το Ποντικόκαστρο, αρχαίο κυκλικό κτίσμα που ίσως να ήταν προϊστορικός τύμβος και προσφέρει εξαιρετική θέα στο Γιαλό.
Στον μεγαλύτερο οικισμό του νησιού, το Χωριό, οι αναστηλώσεις των «χαλατών», των παλιών σπιτιών που καταστράφηκαν στη διάρκεια του πολέμου, ή από την εγκατάλειψη, είναι αρκετές. Εχει τέσσερις συνοικίες: τον Σύλλογο, το Βιγλί, τον Καταρράκτη και το Λιενί. Επίκεντρο του Χωριού είναι η πλατεία Συλλόγου όπου υπάρχει παιδική χαρά, ταβέρνες, μαγαζιά, καφετέριες. Εδώ οργανώνονται και πολιτιστικές εκδηλώσεις στη διάρκεια του Φεστιβάλ Σύμης. Κοντά της ξεχωρίζει η οικία Πετεινάκη και η τετραώροφη οικία Χατζηαγαπητού – Χατζηϊωάννου με την εντυπωσιακή σάλα. Στη γειτονική οικία Φαρμακίδη στεγάζεται το Αρχαιολογικό-Λαογραφικό μουσείο.
Περπατώντας στα σοκάκια θα αντιληφθείτε το μέγεθος του οικισμού και θα βρείτε τις πλατείες του Αλέμηνα, με το ιστορικό καφενείο, και του Αη Θανάση όπου οργανώνονταν τα γλέντια των σφουγγαράδων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η Σπετσαρία, το παλιό δημοτικό φαρμακείο σε κτίριο του 1884, με τα γυάλινα δοχεία και τις χαρακτηριστικές επιγραφές.
Αρκετά λιθόστρωτα καλντερίμια οδηγούν στο Κάστρο το οποίο αξίζει να επισκεφτείτε.
Ιnfo
Εκκλησίες του Χωριού που ξεχωρίζουν για τα τέμπλα, τις μεταβυζαντινές εικόνες, και τα χαλικόστρωτα πλατιά τους είναι η Παναγιά η Χαριτωμένη, η Αγία Τριάδα, η Πειραιώτισσα, ο Αγιος Αθανάσιος, ο Αγιος Ελευθέριος, ο Σταυρός, ο Αγιος Δημήτριος, ο Αγιος Νικόλας, ο Αγιος Παντελεήμονας, ο Αγιος Γεώργιος.