Δεσπόζει σε λοφοπλαγιά ΝΑ της πρωτεύουσας των Λειψών. Το όνομά της οφείλεται στην εφέστια εικόνα της που παρουσιάζει ένα σπανιότατο αγιογραφικό μοτίβο αντί του κλασικού της Βρεφοκρατούσας. Στην εν λόγω παράσταση η Παναγία αντί του Θείου Βρέφους κρατά στο αριστερό της χέρι τον Εσταυρωμένο σε μικρογραφία. Η εικόνα είναι επιζωγραφισμένη σε ύφος που παραπέμπει στη ρωσική σχολή του 19ου αι. Λέγεται ότι ήρθε στο νησί από Κολλυβάδες μοναχούς εκδιωχθέντες από το Αγιο Ορος. Ο ναός ανήκει στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδούς, με χαμηλό τυφλό (άνευ τυμπάνου) τρούλο. Κτίστηκε από μοναχούς οι οποίοι στάλθηκαν γι’ αυτό τον σκοπό στους Λειψούς, από την μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου της Πάτμου, στις αρχές του 1600. Σημειώστε ότι από το έτος 1089 με χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού οι Λειψοί ανήκαν στη δικαιοδοσία της μονής του Αγίου Ιωάννη της Πάτμου, ως δικό της αποκλειστικό βοσκοτόπι και καλλιεργήσιμη έκταση.
Σήμερα ο ναός είναι τρισυπόστατος. Πίσω από το ξυλόγλυπτο τέμπλο του υπάρχουν τρία ιερά και ισάριθμες άγιες τράπεζες. Το βόρειο είναι αφιερωμένο στον Αγιο Αντώνιο, το κεντρικό στην Θεοτόκο και το νότιο στον Αγιο Χαράλαμπο. Παρατηρήστε τις αρχαιότητες που σώζονται στον περίβολο του ναού: Πρόκειται για δυο ραβδωτούς κίονες κι ένα φαιόχρωμο μαρμάρινο πλαίσιο με φατνώματα, προερχόμενα από προγενέστερο ειδωλολατρικό ιερό.
Η εκκλησία γιορτάζει στα Εννιάμερα της Θεοτόκου στις 23 Αυγούστου, όπου πραγματοποιείται μεγάλο πανηγύρι με πάνδημη συμμετοχή.
Info
Από το 1943 μέχρι σήμερα, συντελείται εδώ ένα αξιοθαύμαστο γεγονός. Την άνοιξη οι πιστοί μαζεύουν κρινάκια και τα τοποθετούν σε βάζα μπροστά από την εικόνα της Παναγίας. Μέσα στον Αύγουστο, και καθώς πλησιάζει η γιορτή, τα αποξηραμένα λουλούδια αρχίζουν και πάλι να μπουμπουκιάζουν προκαλώντας συνειρμούς σχετικούς με τον αέναο κύκλο της ζωής.
