Ο διατηρητέος οικισμός της Χώρας της Μυκόνου είναι ένας από τους ωραιότερους της νησιωτικής Ελλάδας. Είναι επίπεδος, κάτι που τον διαφοροποιεί από τις αμφιθεατρικά κτισμένες Χώρες των άλλων νησιών στις Κυκλάδες. Η Χώρα από μακριά μοιάζει σαν μια συμπαγής λευκή μάζα, με δαιδαλώδη δρομάκια. Η αισθητική συνοχή διατηρείται, παρόλο που στη διάρκεια τουλάχιστον πέντε αιώνων δημιουργούνταν διαρκώς νέα κτίσματα και σύνολα κτισμάτων. Στα σοκάκια οι πεζούλες, οι αναβαθμοί, τα σκαλοπάτια, οι γλάστρες με τα λουλούδια και το τακτικό άσπρισμα των δρόμων, κάνουν τους κοινόχρηστους χώρους να μοιάζουν με οικείους εσωτερικούς. Αλλο ένα χαρακτηριστικό της Μυκόνου, σύμβολο της Χώρας, είναι οι ανεμόμυλοι.
Στην ύπαιθρο, εκτός από τις βίλες που έχουν κτιστεί τα τελευταία χρόνια, ξεχωρίζουν τα πολυάριθμα εκκλησάκια με τις χαρακτηριστικές κόκκινες στέγες και τα λεγόμενα «χωριά» όπως ονομάζονται οι αυτόνομες αγροτικές μονάδες που τονίζουν την ομορφιά του τοπίου. Μοιάζουν ως φυσική εξέλιξη του τοπίου, όπως και οι ξερολιθιές. Συχνά κτίζονταν πάνω στους λείους γρανιτένιους βράχους, ή ακουμπούσαν επάνω τους. Μερικά από τα ομορφότερα «χωριά» βρίσκονται στην περιοχή Ληνώ και στα Χάλαρα, ανατολικά από το αεροδρόμιο. Στο παρελθόν το νησί ήταν διάσπαρτο με πύργους, ερείπια των οποίων διατηρούνται σήμερα, καθώς και παλιά πηγάδια.
